در قرن 19 سیستمی به نام تلگراف ابداع شد که امکان ارسال پیامهای عمدتا کوتاه از منطقهای به منطقهای دیگر به واسطه سیم تلگراف را فراهم میکرد. سالها گذشت تا در قرن 20 پست نظم و نظام خاصی یافت و ابتدا نامهها با کشتی از این سوی اقیانوسها به آن سو برده میشد و بعدها خطوط هوایی در ارسال نامهها مورد استفاده ویژه قرار گرفت.
اما با ابداع رایانه در سالهای منتهی به پایان جنگ جهانی دوم و سپس اینترنت در سالهای بعدتر، ارسال پیام و ارتباطات وارد عصر تازهای شد و دیگر نیاز به نوشتن نامه نبود و صرفا با تایپ یک نشانی اینترنتی افراد قادر بودند پیامهای خود را قالب نامههای کوتاه یا بلند به یکدیگر ارسال کنند. این پدیده جدید که پس از ابداع اینترنت مجال بروز یافته بود «ایمیل» نام داشت و بعدها با رواج استفاده از این پدیده در ایران آن را پست الکترونیک یا رایانامه نام گذاشتند.
ایمیل، رایانامه یا پست الکترونیک نامه الکترونیکی است که با رایانه و اینترنت فرستاده میشود.
یکی از کاربردهای اینترنت فرستادن و دریافت نامههای الکترونیک است؛ نامه الکترونیک پروندهای است که از طریق شبکه اینترنت برای مخاطبی که دارای نشانی پست الکترونیک است، فرستاده میشود.
اگر شما دارای یک پست الکترونیک روی شبکه اینترنت باشید و برایتان یک رایانامه یا ایمیل فرستاده شده باشد، این رایانامه روی دستگاه کارگزار شبکهای که به آن متصل هستید باقی میماند تا شما به شبکه وصل شوید، سپس با پیام (نامه تازه) روبهرو میشوید که میتوانید به کمک نرمافزارهای مورد استفاده خود آن را بخوانید و به آن پاسخ دهید.
تصور بسیاری بر این است که از سالهای پایانی دهه80 میلادی یعنی قریب به 2دهه قبل ایمیل ابداع شد و چند سال پس از آن استفاده از این پدیده نوین رایج شد، اما مروری بر تاریخچه پست الکترونیک خلاف این مدعا را اثبات میکندو نشان میدهد که ابداع ایمیل و استفاده از آن قدمت تاریخی بیشتری دارد.
بر خلاف تصور رایج نخستین ایمیل 4 دهه پیش توسط یک مهندس انفورماتیک به نام ری تاملینسون اواخر سال1971 ارسال شد. یکسال بعد، این مهندس جوان، یک سیستم ویژه را برای تبادل انفورماتیک پیامها میان دانشگاهها از طریق سیستم یکپارچه اینترنت موسوم به آرپانت راهاندازی کرد. ابداع پست الکترونیک اتفاق بسیار مهمی بود که زمینه ورود افراد از دنیای واقعی به دنیای مجازی را فراهم کرد. در واقع پس از راهاندازی ایمیل نوع ارتباطات اشخاص تغییر کرد و به مرور اصطلاحات خاص و مختصری نیز برای این ارتباطات جدید پدید آمد. از زمان ابداع ایمیل به تدریج طی سالیان سال نقش پست و تلگراف در ارتباطات بین افراد کاهش محسوسی یافته و اغلب افراد به سهولت از پشت میز رایانه اتاق خود به هزاران کیلومتر دورتر ایمیل ارسال میکنند. حتی ایمیل باعث سرعت بخشیدن به ارسال نامههای اداری و کاری و در مجموع تسهیل امور اداری شده است. از همین روست که گذر 4دهه از ابداع ایمیل رویداد بسیار مهمی تلقی میشود و بزرگان دنیای فناوری قصد دارند با برگزاری جشنهایی، ابداع پست الکترونیک را گرامی بدارند.
همچنین به منظور بزرگداشت چهلمین سالگرد ارسال نخستین ایمیل سایت ماشابل در تصویری گرافیکی 40 سال تاریخ تکامل این ابزار ارتباطاتی را روایت کرده است.
در این طرح گرافیکی، رویدادهای مهم مرتبط به ایمیل دسته بندی شدهاند.
گاه شمار ایمیل
در سال1971 یک مهندس انفورماتیک به نام ری تاملینسون نخستین ایمیل را ارسال کرد. در این ایمیل نوشته شده بود: کورتیوپ- سند. بخش اول این نامه مربوط به حروف ردیف اول کیبورد رایانه بود و بخش دوم نیز معنای ارسال را میداد.
ملکه الیزابت دوم بهعنوان نخستین مقام عالیرتبه یک کشور در سال 1976 یک ایمیل ارسال کرد.
نخستین سیستم الکترونیک ارسال پیامهای خارج از شبکه دانشگاهها نیز در سال 1978 راهاندازی شد.
در سال 1982 برای نخستینبار از واژه ایمیل استفاده شد و اسکات فالمن نخستین صورتک خندان ابداع کرد.
پیامهای صوتی خوش آمدید، فایل انجام شد، شما یک ایمیل دارید و خداحافظ در سال1989 برای سیستمای او ال ضبط شد.
مایکروسافت سرویس پست الکترونیک هاتمیل و سپس سرویس اوت لوک را در سال 1997 راه اندازی کرد.
اصطلاح اسپم (هرزنامه) در سال 1998 وارد فرهنگ لغات آکسفورد شد و شرکت وارنر بروس سیستم «شما ایمیل دارید» را به راه انداخت.
هامر سیمپسون شخصیت کارتون سیمپسونها در سال2003 ایمیل خود را ساخت و جورج بوش، رئیسجمهور وقت آمریکا نخستین قانون مبارزه با هرزنامهها را امضا کرد.
حروف اختصاری که هنگام چت کردن و ایمیل به کار میرود در سال2004 وارد فرهنگ لغات آکسفورد شدد.
گوگل در سال 2007 سرویس جی- میل را در دسترس عموم قرار داد.
در سال 2008 پروتکل امنیت ضد فیشینگ تصویب شد.
واژه ای- میل در سال 2011 به ایمیل تغییر یافت؛ به این معنا که «ای» که به معنای الکترونیک به کار میرود به «میل» متصل شد و خط تیره میان این دو واژه برداشته شد.